این سامانه با قابلیت تنظیم شوندگی و سیاست‌گذاری، تمام منابع و مصارف ارزی کشور را در یک محل جمع می‌کند و بر اساس ترجیحات متقاضی و اولویتهای سیاست‌گذار عرضه و تقاضا تلاقی می‌کنند.

سامانه نیما امکان رصد لحظه‌ای بازار ارز را برای سیاست گذار فراهم کرده و اجازه مداخله موثر حاکمیتی را در این بازار می‌دهد.

سه ویژگی مهم این سامانه فراهم کردن داده‌های کامل و واقعی از عرضه و تقاضای ارز، فرایند تامین منابع و تخصیص مصارف ارزی در ساختاری یکپارچه و ایجاد پیوند بین فرایند تجارت خارجی کشور از ثبت سفارش تا ترخیص کالا هستند.

همچنین این سامانه قابلیت پوشش نیازهای خُرد مردم نظیر ارز مسافرتی، درمانی و دانشجویی را دارد.

به گفته رییس کل بانک مرکزی، ساختار نیما بر اساس چهار بازیگر عمده شامل واردکنندگان کالا و خدمات به عنوان متقاضیان ارز، صادرکنندگان کالا و خدمات شامل دولت به عنوان صادرکننده نفت، واسطه گران شامل بانک ها و صرافی ها و سیاست گذار ارزی که بر اساس پیش‌بینی منابع و مصارف نرخ و دامنه آزادی نرخ ها، اولویت ها و سقف مصارف شکل گرفته است را کنترل می‌کند.

با عملیاتی شدن نیما رویکرد واکنشی سیاست گذار به رویکرد کنشی تبدیل می شود و پیش از بروز التهابات ارزی با کنترل تقاضای موثر و هدایت بهینه منابع نوسانات هیجانی، مقطعی و سیستمیک در آن قابل کنترل است. نیا همچنین با سامانه جامع تجارت وزارت صنعت و پنجره واحد نظام فرامرزی پیوسته مرتبط است.